Bu yazıda eleştiri ile geçen bir sezonun ardından edindiğimiz tecrübeleri, yapmaya çalıştıklarımızı, yapabildiklerimizi, başarısız olduğumuz yönleri ve nihayetinde neden puana dayalı eleştiri sistemini kaldırdığımızı anlatacağız.
1 Ekim 2017 tarihinde yayına girdiğimizde Devlet Tiyatroları’nın ve Devlet Opera&Balesi’nin tüm oyun ve etkinlikleri tiyatro.co üzerinden eleştiriye açılmış, tiyatro oyunları 4 kriter üzerinden* ve DOB etkinlikleri ise sadece toplam puan üzerinden eleştirilebilir vaziyette okurlarımıza sunulmuştu.
Kuluçka programındaki ilk mentor toplantımızda, sitede yer alan Ankara ili dışındaki oyunlar ile DOB etkinliklerini kaldırma kararı aldık. Burada alınan karar, tiyatro.co ekibinin altına girdiği sorumluluğun öncelikle Ankara’dan başlanılarak adım adım geliştirilmesi yönünde olmuştu. Sezon ilerledikçe de bu kararın ne kadar doğru olduğunu anladık. Çünkü elimizdeki iş gücü ile tüm Türkiye’deki oyunları takip etmek imkansız olacaktı.
Oyun eleştirileri ile hedefimiz, eleştirilerin yapıcı olmasına ve insanların oyunlar hakkında çok boyutlu düşünebilmesine katkı sağlamaktı. Bu şekilde bir eleştiri sistemi ile kendi adımıza eksikliğini hissettiğimiz eleştiri portalını tiyatro.co ile mümkün kılarak uzun vadede sahne ile seyirci arasındaki bağı güçlendirebileceğimizi ve böylece sahnelerin seyircileri, seyircilerin de sahneleri geliştirebileceğini düşündük.
Bir sezon boyunca, 1 Ekim 2017 – 1 Haziran 2018 tarihleri arasında tiyatro.co’da bulunan 86 oyuna toplamda 1850 kez puan verilmiş ve 51 kez yorum üzerinden eleştiri yapılmıştır.
En çok derecelendirilen 10 oyun;
| Oyun Adı | Derecelendirme Sayısı | Derecelendirme Ortalaması | Yorum Sayısı |
| 1- Şempanzeler | 94 | 3,8 | 2 |
| 2- Köprüden Önce Son Çıkış AAST | 92 | 4,5 | 5 |
| 3 – İkinci Katil Ankara DT | 72 | 4,8 | 3 |
| 4 – Anna Karenina Ankara DT | 63 | 8,7 | 2 |
| 5 – Muhteşem Diva Ankara DT | 60 | 6 | 2 |
| 6 – Vatan İçin BT | 54 | 4,1 | 0 |
| 7 – Delirium Tatbikat Sahnesi | 52 | 7,5 | 4 |
| 8 – Kontrabas Ankara DT | 51 | 4,7 | 1 |
| 9 – Akıl Defteri Ankara DT | 45 | 0,2 | 2 |
| 10 – Grönholm Metodu Ankara DT | 43 | 7,4 | 3 |
Yukarıda yer alan “Derecelendirme Sayısı”, kaç kez puan verildiğini ve “Derecelendirme Ortalaması”, yapılan tüm puanlamaların ortalamasını göstermektedir.
Oylamalar konusunda, kritik eşiğe, anlamlı bir oylama sayısına erişene kadar doğru sonuca ulaşamayacağımızı ve oyunu takip eden bir kişinin 10 vermesi ile oyunun mükemmel, 0 vermesi ile de oyunun kötü olmadığını bildiğimizden dolayı oylamaları yorumlarla destekleyerek, bir oyun için 4 kriterde eleştiri yapılabilmesini sağlayarak denge kurmaya çalıştık.
Kritere bağlı eleştiri, yani yorumlarla yapılan eleştiriler tiyatro.co üzerinden toplamda 51 kez yapıldı ve bu eleştiriler oyunun çok yönlü değerlendirilmesine olanak sağladı.
Ancak puanlamalar konusundaki seviyeyi yorumlar üzerinden yapılacak eleştiriler için sergileyemedik. Buraya bizim açımızdan bakarsak, yapıyı anlatmakta zorlandığımız ve okurlarımızı yönlendirmede eksik kaldığımızı söyleyebiliriz.
Sezon sonuna geldiğimizde eleştiri üzerine eksiklerimizi değerlendirdik ve yeni bir sistem ile devam ederek puanlama ve yorum üzerinden yapılacak eleştirileri birleştirip daha yalın bir eleştiri sisteminde devam etmeyi düşündük. Burada planladığımız şey birden çok kriter yerine tek bir puanlama aralığında (0-10) devam etmekti. Ancak bu planlama, yeni sezona hazırlık öncesi kendi iç sesimizi dinleme, neler yapıyoruz, aslında neyi yapmak istiyoruz ve tiyatro.co üzerine planlarımız neler konularını kapsayan 4 haftalık süreçte yaptığımız tartışma ile rafa kalktı.
Geldiğimiz sonuç itibarıyla, tiyatro.co ekibinin yapısı, iş gücü ve potansiyeli doğrultusunda eleştiri portalı olma, bir diğer ifadeyle okur derecelendirmesi ve eleştirisi üzerine odaklanma, sürdürülebilir değildi. Sadece Ankara ili sınırlarında devam ediyor olsak dahi, takip etmemiz gereken 100’ün üzerinde oyun ve bu oyunlara gelen eleştiriler için yapılacak geri dönüşler olacaktı. 3 kişi ile devam edeceğimiz tiyatro.co yolculuğunda maalesef bu mümkün olmayacaktı.
Bir sezon boyunca kendimize baktığımızda, daha çok içerik üretme konusuna eğildiğimizi ve aslında yapmak istediğimiz şeyin bu olduğunu gördük ve yine 4 haftalık tartışma süreci sonunda tiyatronun, sahnelerin ve oyunların hikayelerini anlatarak yolculuğumuza devam etme kararı aldık. Bu noktada, tiyatro.co’da bulunan tüm oyunları kaldırdık. Ayrıca mecvut olan tüm eleştiri yazılarındaki puanlamaları kaldırdık.
Deneyim odaklı hikaye anlatıcılığı ile devam edeceğimiz tiyatro.co’da puanlamaları kaldırarak, yazılardaki metni öne çıkarmayı ve puan üzerinden tekdüze bir algı oluşmasının önüne geçmekti.
Umarız bugünden itibaren devam edeceğimiz yeni yolculukta siz değerli okurlarımıza tiyatronun hikayesini bir nebze olsa anlatabiliriz.
Sevgiler
Tiyatro.co