Oyun Yazarları Serisi: Üslup

National Tiyatro, YouTube hesabında yayımladığı oyun yazarları serisinde Simon Stephens, In-Sook Chappel, Evan Placey, Alecky Blythe, Tanya Ronder, Suhayla El-Bushra, Ryan Craig, Lucy Kirkwood, Inua Ellams ve Dawn King gibi isimlerle yaptığı röportajlarda bu yazarların kendi yazma süreçleriyle ilgili yaklaşımlarını tiyatroseverlere sunuyor. Oyun yazmak niyetinde olan, hâlihazırda yazan ama çıkmazda olan ya da oyun yazmaya dair buna benzer birçok şeyi yaşamakta olan yazarlara faydalı olması dileğiyle.

Yazarlar serinin bu altıncı yazısında üslup meselesine değiniyorlar.

Ryan Craig

Kimse üslubunuzun kusursuz olmasını beklemez. Sizi; yani, o sesinizi görmek isterler. Diğer oyun yazarlarının yapmadığı, masaya yeni ne getiriyorsunuz bunu görmek isterler. An itibarıyla ben de hâlâ gelişiyorum, ilerliyorum. Henüz kendi sesimi bulma noktasına vardığımı hissetmiyorum ama oraya doğru yanaştığımı hissediyorum; sesimin ne olduğunu, olması gerektiğini ya da olabileceğini keşfediyorum. Sanırım bazı insanlar bu konuda şanslılar. 20 yaşındayken bunu keşfetmiş, seslerini bulmuş olabiliyorlar ve sesleri gayet de özgül olabiliyor. Bu süreç bana biraz da seyahat gibi geliyor; yani bir nevi bir dağa tırmanmak! İçerik ve üslubunun birbiriyle bir uyum hâline geldiği bir tırmanış gibi… Bu tırmanışta sürekli zihnimde dönen, üzerine gittiğim konular neler ve de bunları yani oyunun içeriğini ifade edecek üslup ne olabilir gibi meseleleri düşünüyorum.

Lucy Kirkwood

Bence biçim her zaman içerikle ilgilidir. Yani, yazdığınız şeyi nasıl sergileyip ortaya koyduğunuz konusunda bir seçim yapmak zorundasınızdır.

Suhayla El-Bushra

Bana göre üslup, bazı açılardan ne kadar çok değiştirmeyi deneseniz de çoğunlukla aynı kalan bir şey. Mesela, yazmaya başladığınız her seferinde tamamen farklı şeyler denersiniz fakat belirli birtakım şeyler vardır ki bunlar sürekli ortaya çıkar, kendini tekrar eder. Değişikliğe uğrayan şey daha ziyade biçim oluyor. Mesela benim, içi diyaloglarla dolu, oldukça natürel bir oyun yazımından farklı anlatım tarzları denediğim bir oyun yazma sürecim olmuştu. Bundan sonra da fars uyarlaması olan bir oyun yazmaya kadar gitmiştim. Bu benim için tamamen yeni bir üsluptu.

Alecky Blythe

Ben Belgesel Tiyatro* yapan ve yazan bir oyun yazarıyım. Şimdiye dek tiyatroda kendime şiar edindiğim oyun yazma tarzı, ses kayıt cihazıma kaydettiğim kelimelerden oluşuyor ki bunlar da gerçek hayatta insanlar tarafından söylenmiş sözler. Böyle olması umarım seyirci için şaşırtıcıdır. Bence seyircilerin, böyle bir Belgesel Tiyatro oyunu izledikten sonra konuya dair olan duyarlılıkları artıyor. Çünkü bu tarz tiyatroda seyircilerden olan biteni gerçekten dinlemelerini ve anlattığımız orijinal ve de komik şeylerden keyif almalarını istiyoruz; ki bunlar da bizim hayatta kanıksadığımız şeylerden oluşuyor. Böyle bir oyun sahnelendiğinde, içeriği biraz daha derinleştirilip, parlatılıp uzaktan şöyle bir bakıldığında içinde barındırdığı bu özgün tuhaflık ve güzellik sebebiyle takdir edilebilir. Daha sonra, insanlar oyunda biraz daha fazlasını izlemek ve duymak için kulak kesilirler. Bunun için de bilinçli olarak bir çaba göstermezler. İkisi birlikte olur. Yani bu durum bence pürdikkat dinleme yapılarak geçirilen iki saatin yarattığı bir şey oluyor.

Lucy Kirkwood

Eğer bir şey samimiyse, o hâlde klişe hâline gelmez. Burada aranan şey bence samimiyet. Bu, “doğal” anlamına gelmiyor bu arada; doğal bir realizm olmak zorunda değil; soyut, kayda değer bir şey olabilir, tamamen bir metafor ile çalışan bir şey olabilir. Fakat içinde bulunması gereken şey samimiyettir. Samimi olduğunda zaten siz de fark edeceksiniz. Sanırım çoğu genç oyun yazarına söyleyeceğim şey de bu olur. Kendinize inanın ve yazmak için olanak tanıyın. İçinizden nasıl yazmak geliyorsa o yolda devam edin.

  • Belgesel Tiyatro (Verbatim Theatre): “Belgeler yoluyla gerçeklerin sorgulanması”. Hayatta yaşanan gerçek durumlardan, kişilerin o konulara dair belirtmiş olduğu gerçek ifadelerden, tanıklıklardan, röportajlardan vb. kaynaklardan oluşan, diğer adıyla da Belgesel ya da Röportaj Tiyatrosu olarak bilinen tiyatro.

Kaynak: Doç. Dr. Fakiye Özsoysal – Belgesel Tiyatro Nedir?https://www.youtube.com/watch?v=jlBvy2X0C2w&ab_channel=YeditepeÜniversitesi

Çevirmen: Sefer Dülger